Rodzicielski plan wychowawczy to jedno z bardzo ważnych narzędzi, które pomagają uregulować kwestie związane z wykonywaniem władzy rodzicielskiej po rozstaniu rodziców. Wbrew pozorom nie jest to wyłącznie formalność, lecz dokument, który pełni bardzo istotną funkcję w ochronie dobra dziecka oraz w utrzymywaniu harmonijnych relacji między obojgiem rodziców. Plan wychowawczy stanowi szczegółowy zapis dotyczący zasad i harmonogramu kontaktów z dzieckiem, sposobu podejmowania decyzji dotyczących życia dziecka oraz ponoszenia kosztów jego utrzymania.
Jest to pisemne porozumienie małżonków, które pozwala określić, jak będzie przebiegało wychowanie dziecka po rozstaniu rodziców, oraz minimalizuje ryzyko konfliktów, które mogłyby negatywnie wpłynąć na rozwój dziecka. Ustalenia związane z rodzicielskim planem wychowawczym są wynikiem wspólnych ustaleń rodziców, a jeśli jest to niemożliwe – może zostać opracowany przy wsparciu mediatora lub ustalony przez sąd.
Rozdziela też problemy w kontaktach rodziców, dbając o dobro dziecka. Odpowiada również na to jak np. będą wyglądały bieżące decyzje dotyczące dziecka i wiele innych.
W Polsce coraz więcej rodziców decyduje się na stworzenie takiego planu w celu ustalenia klarownych zasad współdziałania na rzecz ich potomków. Jest to rozwiązanie szczególnie zalecane w przypadku separacji lub rozwodu, gdyż nawet w trudnych emocjonalnie sytuacjach rodzicielski plan wychowawczy daje obojgu rodzicom ramy do działania w najlepszym interesie dziecka.
Sprawdź już teraz, by dowiedzieć się więcej – rodzicielski plan wychowawczy: wzór
Jak przygotować taki rodzicielski plan wychowawczy?
Przygotowanie planu wychowawczego wymaga od rodziców nie tylko dojrzałości emocjonalnej, ale także umiejętności podejmowania kompromisów. Pierwszym krokiem jest dokładne przeanalizowanie wszystkich aspektów wychowania dziecka, w tym jego codziennego życia, edukacji, zdrowia oraz kontaktów z obojgiem rodziców.
- Wspólne podejście i dialog: Olbrzymią rolę odgrywa szczera rozmowa i wyrażenie wzajemnych oczekiwań. Rodzice powinni poruszyć tematy takie jak miejsce zamieszkania dziecka, harmonogram opieki, a także zasady dotyczące podejmowania bieżących decyzji.
- Rozważenie sytuacji dziecka: Plan musi uwzględniać wiek dziecka, jego zainteresowania, potrzeby emocjonalne oraz harmonogram zajęć. Warto wziąć pod uwagę, że plan dla malucha będzie różnił się od tego, który dotyczy nastolatka.
- Podział obowiązków: Plan wychowawczy powinien jasno określać obowiązki każdego z rodziców, takie jak organizacja czasu wolnego, opieka medyczna, zapewnienie edukacji czy kwestie finansowe. Ponoszenie kosztów utrzymania dziecka nie może być zaniedbane – trzeba uzgodnić, kto i w jakiej wysokości będzie partycypować w kosztach dotyczących żywienia, edukacji, opieki zdrowotnej czy rekreacji.
- Harmonogram kontaktów: Szczególnie istotne jest uregulowanie kontaktów dziecka z każdym z rodziców. Harmonogram musi być elastyczny, ale jednocześnie na tyle szczegółowy, aby nie doprowadzał do nieporozumień. Ważne jest ustalenie częstotliwości wizyt, a także sposobu spędzania świąt, wakacji i innych ważnych momentów w życiu dziecka.
- Spisanie planu: Plan powinien zostać sformułowany w formie pisemnej. Jest to nie tylko forma zabezpieczenia, ale także podstawa do późniejszego egzekwowania ustaleń. Rodzicielski plan wychowawczy może być także dołączony do sądowego porozumienia rozwodowego, co nadaje mu moc prawną.
Dlaczego taki plan wychowawczy jest niezwykle ważny
Rodzicielski plan wychowawczy nie tylko reguluje praktyczne aspekty opieki nad dzieckiem, ale także stanowi fundament dla zdrowej komunikacji między rodzicami. Brak jasno określonych zasad może prowadzić do licznych konfliktów, które mogą zaszkodzić dziecku. Często zdarza się, że bez odpowiednich ustaleń rodzice zaczynają walczyć o władzę rodzicielską, co w efekcie ogranicza władzę rodzicielską drugiego rodzica, a w skrajnych przypadkach może nawet prowadzić do sytuacji, w której jeden z rodziców zostaje pozbawiony prawa do kontaktów z dzieckiem.
Co powinien zawierać rodzicielski plan wychowawczy
Rodzicielski plan wychowawczy powinien być kompleksowym dokumentem, który reguluje wszystkie aspekty związane z wychowaniem dziecka po rozstaniu rodziców.
- Miejsce zamieszkania dziecka: Wskazanie, z którym rodzicem dziecko będzie mieszkało na stałe, oraz jak będą wyglądały kontakty z drugim rodzicem. Możliwe jest także ustalenie opieki naprzemiennej.
- Harmonogram kontaktów: Szczegółowe ustalenie dni oraz godzin, w których dziecko będzie spędzało czas z każdym z rodziców, oraz sposób, w jaki będą podzielone wakacje, ferie i święta.
- Sposób podejmowania decyzji dotyczących dziecka: Rodzice powinni ustalić, które decyzje będą podejmowane wspólnie, a które z nich mogą być podejmowane samodzielnie przez jednego z rodziców. Chodzi tu o takie kwestie jak wybór szkoły, opieka medyczna czy zajęcia dodatkowe.
- Zasady ponoszenia kosztów utrzymania: Należy dokładnie określić, w jakiej wysokości i w jakiej formie każdy z rodziców będzie uczestniczył w kosztach wychowania dziecka. Ważne jest, aby te ustalenia były jasno sformułowane, by uniknąć przyszłych nieporozumień.
- Zasady dotyczące kontaktów z innymi członkami rodziny: Warto określić, jak dziecko będzie utrzymywało kontakty z dalszą rodziną, np. dziadkami, kuzynami itp.
Co może się stać, gdy nie przestrzegamy planu rodzicielskiego
Nieprzestrzeganie ustaleń zawartych w rodzicielskim planie wychowawczym może prowadzić do poważnych konsekwencji prawnych i emocjonalnych. Przede wszystkim, łamanie zasad może skutkować wszczęciem postępowania sądowego przez jednego z rodziców, co może zakończyć się ograniczeniem lub pozbawieniem władzy rodzicielskiej drugiego rodzica. Sąd zawsze kieruje się dobrem dziecka, dlatego jeśli jedno z rodziców działa na jego niekorzyść, może stracić prawo do opieki lub kontaktów z dzieckiem.
Z psychologicznego punktu widzenia, brak przestrzegania planu wychowawczego destabilizuje życie dziecka, wywołuje niepewność oraz poczucie braku bezpieczeństwa. Może to prowadzić do problemów emocjonalnych, takich jak lęki, wycofanie lub agresja.
